Կոմիտեի հրապարակումները

Ողջո՛ւյն, իմ փոքրի՛կ ընկեր։ Ուզում եմ քեզ երազս պատմել։ Ծովում մի կղզի կար, կղզու վրա՝ շատրվան։ Ես նստել էի այդ շատրվանի տակ, ու ջրի սառնությունը հաճելի էր։ Հանկարծ զգացի, որ … ...

Բարև՛, պատանի՛ ընկեր։ Գիտե՞ս, շատ ժողովուրդներ իրենց լեզուն մայրենի են կոչում։ Այդպիսիք են, օրինակ, գերմանացիները, ֆրանսիացիները, իսպանացիները։ Մյուսներն իրենց լեզուն անվանում են հարազատ կամ ազգային։ Դրանք ռուսներն են, չեխերը, իտալացիները … ...

Կարծում ես ն-ն սովորական բաղաձա՞յն է։ Նրա մասին այնքա՜ն բան կա պատմելու։ Դե՛ լսիր։ Այս տառը հաճախ հայտնվում է այնտեղ, որտեղ չպիտի լինի։ Ի՛սկը անկոչ հյուր։ Խոսելիս ու գրելիս աչքդ … ...

Երեկ խոտերի ու թփերի վրա ցող էր նստել, իսկ այսօր՝ եղյամ։ Գիտե՞ս ինչ է ցողը։ Երբ եղանակը պարզ է լինում, իսկ օդը՝ խոնավ, ջրի մանրիկ կաթիլներ են առաջանում ու կլորիկ … ...

Ասում են՝ նվերը երբեք փոքր չի լինում։ Եթե անգամ տեղավորվում է բռիդ մեջ, միևնույն է՝ մեծ է, շա՜տ մեծ։ Ձմեռ պապի տված մեծ ու փոքր չափի նվերների մեջ էլ միայն … ...

Թե ի՛նչ է նշանակում մակաբույծ-ը, պարզաբանման կարիք չկա, բայց թերևս արժի ասել, որ մակաբույծներ կան ամեն տեղ, և դրանց դեմ չպայքարելու դեպքում այդ վնասակար «տարրերը» տարածվում են ինչպես օրգանիզմներում, բնության … ...

Հակառակ իրավական երանգավորմամբ վերնագրին՝ ընթերցողն անշուշտ հասկա­ցավ, որ մենք խոսելու ենք լեզվական «ընթացակարգերից»։ Այլ կերպ ասած՝ թե ե՛րբ պետք է գործածել սեփականաշնորհել, ե՛րբ՝ սեփականացնել բառը, և թե իմաստային ի՛նչ տարբերություններ … ...

Մի տես, թե ինչ է գրված։ Կուզեի լսել, թե ինչպես կարդացիք այս նախադասությունը։ Փոխեք առոգանությունը և այն կարող է երկու՝ իրար հակառակ իմաստներով ընկալվել։ Գիտե՞ք ինչու։ Որովհետև ես այն թերի … ...

Բոլորը գիտեն, որ ես նկարել շատ եմ սիրում։ Դրա համար էլ հաճախ ինձ նկարչական պարագաներ են նվիրում։ Երեկ շատ սիրուն ալբոմ ու գունավոր մատիտներ ստացա։ Որոշել եմ տարվա եղանակները նկարել։ … ...

– Տե՜ս, արևը վերադարձավ երկինք: – Արևը ոչ մի տեղ չէր գնացել, փոքրի՛կ: Նա միշտ երկնքում է լինում: Պարզապես գիշերները արևը աշխարհի հակառակ կողմում է շողում: Ցերեկներն էլ երբեմն թաքնվում … ...

Սա մեր երկրորդ հանդիպումն է, և ես կարող եմ մտերմաբար հարցնել քեզ, թե ուրիշ ինչպե՞ս կարող ես գրել երկրորդ բառը։ Ճի՛շտ ես, արաբական թվանշանով և րդ մասնիկով՝ 2-րդ, ինչպես նաև … ...

Բարև՛, սիրելի բարեկամ: Ի՜նչ լավ բառ է բարեկամ-ը: Գիտե՞ս, բառեր կան, որ կարող են բարեկամ լինել, հետո մարդկանց նման կարող են հեռանալ ու կորցնել միմյանց: Բայց հենց ուսումնասիրենք նրանց «անցյալը», … ...

Վազքի մրցույթ էր: Ամենքս մեր վազքուղին ունեինք ու պիտի անցնեինք հերթական նշագիծը: «Ըհը՛, անցա՛… հիմա հաջո՛րդը… մյո՛ւսը… դե՛…»: Ինչքան վազում էինք, ճանապարհն այնքան երկարում էր: Ո՞վ էր լինելու հաղթողը: Մեկ … ...

Շարունակենք վերլուծել «Հարրի Փոթեր» ֆիլմաշարի հայերեն թարգմանության մեջ տեղ գտած լեզվական սխալները: Ֆիլմի չորրորդ մասի վերնագիրը հայերեն թարգմանել են «Հարրի Փոթերը և հրե գավաթը»: Արդեն խոսել ենք այն մասին, որ … ...

Առցանց ուսուցման օրերին Հարրի Փոթերի հասակակիցների և ոչ միայն նրանց համար Հանրային հեռուստատեսությունը ցուցադրեց աշխարհն անզեն գրաված այս պատանու կյանքը ներկայացնող ֆիլմաշարը՝ հայերեն կրկնօրինակմամբ: Բնագիր օրինակը հիմնականում չի հիասթափեցրել ֆիլմի … ...

Տեխնոլոգիական հնարամտությունները մի հպումով փոխեցին աշխարհը: Խելացի հեռախոսը գերեց մարդուն՝ բառի տարբեր իմաստներով: Մարդը վերանայեց իր սոցիալական դերը ու սկսեց խաղալ այն: «Անհայտ բաժանորդ» ֆիլմի հերոսներն էլ տարված են իրենց … ...

«Արմենիա» հեռուստատեսության «Երգիր, թե կարող ես» հաղորդաշարը պարզապես ժամանցային չէ: Եթե ուզում ես անորակ երաժշտությունից կայուն գիտելիքներ ձեռք բերել, այս խաղ-նախագիծը չի հիասթափեցնի: Այստեղ կարող ես նաև լեզվական բազաթիվ սխալ … ...

Շարունակենք մեր զրույցը պատմական թեմայով արտասահմանյան ֆիլմերի հայերեն թարգմանությունների որակի մասին: Նախորդ անգամ ներկայացրինք ուսումնասիրված ֆիլմերում տեղ գտած օտարաբանությունները: Այս անգամ մեր զրույցի թեման պատմական ֆիլմերի «չներկրված» լեզվական սխալներն են: … ...

Մենք շարունակում ենք հայկական հեռուստաեթերի գրավիչ առաջարկներից մեկի՝ արտասահմանյան ֆիլմերի հայերեն թարգմանությունների ուսումնասիրությունը: Այս անգամ նշանակետում պատմական թեմայով գեղարվեստական ֆիլմերն են: Հետաքրքիր կլիներ, ասենք, ֆրանսիական, իսպանական, իտալական, վրացական ֆիլմերի՝ բնագրից … ...

Հայկական հեռուստաշուկայի «ցուցափեղկում» մանկական ապրանք քիչ կա: Չունենք հատուկ հեռուստաալիք, ոչ մանկական ալիքներում փոքր է մանուկ հեռուստադիտողի համար նախատեսված ծրագրերի քանակը, գրեթե ոչինչ չի առաջարկվում վաղ պատանեկան տարիքին: Սա՝ քանակի մասին:  Անդրադառնանք եղած հեռուստաարտադրանքի որակին, որի կարևոր … ...

Արի՛ հետ պտտենք ժամացույցի սլաքները ու միասին գնանք դեպի այն ժամանակները, երբ համացանց չկար, ու մարդիկ տոների առթիվ թղթե բացիկներ էին նվիրում իրար՝ առձեռն կամ փոստով: Ի՜նչ սիրուն էին այդ … ...

Խնդրառությունը բառերի (լրացյալի և լրացման) կապակցության այն եղանակն է, երբ մի բառը (լրացյալը) պահանջում է որոշակի հոլովով կամ կապային կառույցով խնդիր, ինչպես՝ խոսում էինք մեր գործերից կամ խոսում էինք մեր … ...

Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Ծանոթ երգ է հնչում՝ «Միայն սիրո լարը մնաց / Սրտիս անհուն խորքերում»: Բանաստեղծական խոսքի հեղինակը Ավետիք Իսահակյանն է: Այո՛, սիրտն էլ երաժշտական գործիքի նման լարեր ունի: Միայն … ...

Մեր խոսքում հաճախ հանդիպող սխալներից մեկը կապված է մի «անմեղ» բառի՝ «անգամ»-ի հետ։ Որքա՜ն ենք կարդում ու լսում՝ բազմիցս անգամ ասել եմ, բազմիցս անգամ գրել ենք…Իսկ ի՞նչն է սխալ։   … ...

Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Մատներդ ի՜նչ արագ ես շարժում համակարգչի ստեղնաշարի վրայով: Ասես Շոպենի վալսերից նվագելիս լինես: Այո՛, այո՛, ճիշտ հասկացար: Այսօր խոսելու ենք ստեղնավոր (ստեղնաշարային) գործիքների մասին: Հիշո՞ւմ ես, մեր … ...

Նախ բերենք մի շարք կապերի հետ անձնական դերանունների գործածության օրինակներ. «Իմ հետ այդպես մի՛ խոսիր»։ «Մենք հույս ենք դնում միայն մեր վրա»։ «Ո՞նց է եղանակը ձեր մոտ»։ «Քո պես քչերը … ...

Բարև՛, իմ լավ բարեկամ: Մեր հանդիպումների ժամանակ մենք կխոսենք լեզվական խաթարումների, ճիշտ ու սխալի մասին: Գիտենք, որ դու էլ մեզ հետ միասին պայքարում ես հայերենի մաքրության, անաղարտության համար: Չէ՞ որ … ...

Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Ի՞նչ է, չե՞ս կարողանում խաչբառը լուծել: Հապա տեսնեմ. երաժշտական գործիք, ութ տառ, վ-ով սկսվում, ն-ով ավարտվում է: Պարզ է, խոսքը վալդհոռնի մասին է: Գերմաներեն այն նշանակում է … ...

Ասում են՝ մարդուն ծիծաղեցնելն ավելի դժվար է, քան լացացնելը: Ժամանակակից հայ կինոն կարծես թե այս դժվարությունից չի խուսափել. հայկական ֆիլմերը հիմնականում հումորային են: Միայն թե լեզվական գեղագիտություն կրող հանդիսատեսը ֆիլմում … ...

Շարունակենք հետևել վերջին տարիներին նկարահանված հայկական կինոյի լեզվին: Այս անգամ նույնպես թիրախում հումորային ֆիլմերն են: Դրանցից դուրս գրված լեզվական սխալների մեջ պարզապես աչք են ծակում խառնալեզու և «ներմուծված» տրամաբանությամբ հայերեն … ...

Ֆիլմարտադրության ժամանակակից հնարավորություններն ո՜ւր էին, երբ ստեղծվում էր հին ու բարի հայկական կինոն` ամեն անգամ առաջին անգամվա պես հուզող ու ծիծաղեցնող, դիտելուց հետո ներսումդ մնացող, գուցե այնտեղից երբեք էլ դուրս … ...

Հայկական առաջին լիամետրաժ մուլտֆիլմում չարի ու բարու կռիվն է, արհեստների,  հայրենասիրության գովքը: Բայց մուլտֆիլմի լեզվական պատկերը փոշիացնում է ներկայացված արժեքները: Լսենք մուլտֆիլմի հերոսներին: ԱՆԴՈԿ (Անահիտի ձին) Այս ձին աչքի է … ...

Ո՞վ է այս անճոռնի հսկան, որ գերել է հարյուր հազարավոր մարդկանց: Նրա մասին պատմող լայնամետրաժ մուլտֆիլմը կինոարտադրության պատմության մեջ առաջինն էր, որ արժանացավ «Օսկար» մրցանակի: Բոլոր ժամանակների ամերիկյան լավագույն մուլտֆիլմերի … ...

Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Չե՞ս պատասխանում բարևիս: Հա՜, ձայնդ է կտրվել: Պարզ է. կա՛մ մրսել ես, կա՛մ չարաշահել ապագա բարիտոնդ: Ուզում ես իմանալ, թե ինչ է բարիտո՞նը: Ասեմ, որ դա ոչ … ...

Երեխաները սիրում են մուլտֆիլմեր: Երեխաները սիրում են ջունգլիների մասին պատմություններ: Ահա թե ինչու նրանց սիրելի մուլտֆիլմերի ցանկում միշտ կա «Մադագասկարը»: Լավ է, որ այս մուլտֆիլմը թարգմանվել է հայերեն: Լավ է … ...

Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Երաժշտության մասին զրուցելով՝ նախորդ անգամ մենք հասանք ֆիլհարմոնիկ համերգասրահ: Դու ներդաշնակություն սիրու՞մ ես: «Ֆիլհարմոնիա» հունարեն նշանակում է «սիրել ներդաշնակությունը»: 19-րդ դարում ստեղծված ֆիլհարմոնիկ ընկերությունների նպատակը սիմֆոնիկ երաժշտության … ...

Ինչպե՞ս են արտասանվում տառային հապավումները։ Այնպես, ինչպես գրվում են։ Օրինակ՝ ՄԱԿ, ՄՕԿ, ՀՕՖ, ՏԻՄ: Բաղաձայններով կազմվածների դեպքում արտասանվում է գաղտնավանկի ը-ն՝ ԼՂՀ (ԼըՂըՀը), ԿԳՆ (ԿըԳըՆը), ՀԳՄ (ՀըԳըՄը), ՀՍԴԿ (ՀըՍըԴըԿը) և … ...

Գաղտնիք չէ, որ մեր երեխաներն ամենից շատ դիտում են ռուսերեն թարգմանությամբ ամերիկյան, ֆրանսիական, ինչպես նաև ռուսական մուլտֆիլմեր: Այս պարագայում շատ կարևոր է մուլտֆիլմերի կրկնօրինակման միջոցով երեխաների համար իրենց մայրենիի գեղեցկությունը … ...

Օտար բառերի հայերեն համարժեքների ստեղծման խնդիրը ինչպես միշտ, այնպես էլ հիմա մնում է արդիական։ Չխորանալով լեզվաբանական հարցերի մեջ՝ այսօր ուզում ենք պատասխանել նրանց, ովքեր թարգմանությանը դեմ են ընդհանրապես։ Միշտ էլ՝ … ...

«Իմ հասկացությամբ՝ վեճի առարկան գիտական հարց չէ», «Ժողովուրդը լայն հասկացողություն է», «Գյուղի բնակիչները, հասկացողություն չունենալով անձրևի մասին, ասում են՝ քամին ցրեց ամպերը», «Մի՛ շփոթեք  հասկացությունը հասկացողության հետ»: Այո՛, հասկացությունը հասկացողության … ...

Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Մենք քեզ հրավիրում ենք համերգասրահ` դասական երաժշտություն լսելու: Դասական է կոչվում մնայուն ու բարձրաճաշակ մշակույթը: Եթե  դու ուզում ես առնչվել այդպիսի արժեքավոր արվեստի հետ, ուրեմն մի՛ մերժիր … ...

Ո՞ր դեպքում են բառերն ստանում «ն» հոդը, ո՞ր դեպքում՝ «ը»: Պատասխանելը դժվար չէ: Ձայնավորով վերջացող բառերն ստանում են «ն» հոդը, բաղաձայնով վերջացողները՝ «ը»: Փոքր-ինչ այլ սկզբունք է գործում խոսքում: Այստեղ … ...

Որ մեր հոլովների հարցը (հի՞նգ, թե՞ յոթ) արդեն հարյուր տարուց ավել վեճաբանության առարկա է, գիտեն շատերը: Թե երբ հնարավոր կլինի հասնել վերջնական համաձայնության, դժվար է ասել, բայց այսօր այդ մասին … ...

-Իհարկե՛ ոչ,- կասի ընդդիմախոսը: Իսկ եթե փորձեք առարկել, ձեր առջև միանգամից կդնի մի քանի բացատրական բառարան:   Բարի: Եվ քանի որ մեր առջև արդեն դրված են, ուստի տեսնենք, թե ի՛նչ … ...

Երեխայի ձևավորման գործում ականջը շատ պատասխանատու ընկալուչ է: Ամենևին միևնույն չէ, թե նա ինչ խոսք է լսում: Այդ իմաստով մուլտֆիլմերը կրկնակի կարևորություն ունեն: Մենք պարբերաբար անդրադառնում ենք դրանց լեզվավիճակին: Այսօր … ...

Երբ ստեղծվեց հեռուստացույցը, դեռահասների խնդիրներով մտահոգ մարդիկ  ահաբեկված հայտարարեցին, թե գալիս է էկրանի նման քառակուսի գլուխների ժամանակաշրջանը: Բայց հեռուստացույցը, ժամանցի անթերի միջոց չլինելով հանդերձ, եղել ու մնում է կրթվելու, զարգանալու, … ...

Հայաստանի ֆուտբոլի բարձրագույն խմբի առաջնությանը մասնակցող ակումբներն այս պահին շատ չեն. ընդամենը՝ ինը։ Վերջերս կարդացի, որ նրանցից թերևս ամենասիրվածը՝ Երևանի «Փյունիկը», ներկայացրել է իր նոր տարբերանշանը։ Հետաքրքրեց, թե ի՛նչ լեզվով … ...

Ի՞նչ կարելի է անել ներկայացումը Դե՛, ի՞նչ ասես, որ չի կարելի. դիտել, քննարկել, հավանել, քննադատել Այո՛, բայց մի կարևոր բան մնաց: Հարցրե՛ք բեմադրիչներին, և նրանց մեծ մասն անպայման կասի, որ … ...

Որևէ տեքստի ճիշտ թարգմանությունն ապահովելը պարզունակ պահանջ է: Ճիշտ թարգմանությունը դեռևս լավ թարգմանությունը չէ: Լավ թարգմանությունը լեզվական, լեզվատրամաբանական չափանիշները բավարարելուց բացի, մի տեսակ պահպանում է բնագրի շունչը և նուրբ զգացողություն … ...

Նախորդ անգամ խոսեցինք օտարալեզու ֆիլմերի հայերեն որակյալ թարգմանությունն ապահովելու կարևորության մասին: Յուրաքանչյուր ֆիլմի համար մեկ անգամ կատարվող այդ աշխատանքը, որին հետագայում տարիներ շարունակ եթեր է տրամադրվում, պարտադիր ու տրամաբանական է, … ...

Ընդհանուր լեզվավիճակի վրա ունեցած մեծ ազդեցությունից է, որ եթերից հնչող հայերենը եղել ու մնում է Լեզվի կոմիտեի ուշադրության կենտրոնում: Նախորդ զրույցների ժամանակ խոսել ենք վերջին շրջանում մեր խոսք ներխուժած լեզվական … ...

Նախորդ անգամ խոսեցինք լեզվական այն սխալների մասին, որոնք ընդունված իմաստով քննադատության չեն դիմանում, իսկ մի այլ իմաստով՝ շատ լավ դիմանում են. ճիշտ տարբերակի հետ պայքարում տարիներ շարունակ չեն ուզում զիջել: … ...

Հանրային խոսքն ուսումնասիրելիս Լեզվի կոմիտեի ուշադրության կենտրոնում ի սկզբանե եղել ու մնում են զանգվածային լրատվամիջոցները՝ որպես հայոց լեզվի ամենագործուն, լավ ու վատ խոսքն ամենից արագ տարածող «օգտատերեր»: Ժամանակին բավական լեզվական … ...

Թե ինչ է ստեղծել հայկական կինեմատոգրաֆիան վերջին տարիներին՝ գնահատել են ու կվերագնահատեն մասնագետներն ու հանդիսատեսը: Իսկ մենք անդրադառնանք այդ ֆիլմերի լեզվին: Ի՞նչ լեզվով է խոսում այսօր հայկական կինոն, ինչպիսի՞ հայերենով … ...