Ողջո՛ւյն, իմ փոքրի՛կ ընկեր։ Ուզում եմ քեզ երազս պատմել։ Ծովում մի կղզի կար, կղզու վրա՝ շատրվան։ Ես նստել էի այդ շատրվանի տակ, ու ջրի սառնությունը հաճելի էր։ Հանկարծ զգացի, որ … ...
Բարև՛, պատանի՛ ընկեր։ Գիտե՞ս, շատ ժողովուրդներ իրենց լեզուն մայրենի են կոչում։ Այդպիսիք են, օրինակ, գերմանացիները, ֆրանսիացիները, իսպանացիները։ Մյուսներն իրենց լեզուն անվանում են հարազատ կամ ազգային։ Դրանք ռուսներն են, չեխերը, իտալացիները … ...
Կարծում ես ն-ն սովորական բաղաձա՞յն է։ Նրա մասին այնքա՜ն բան կա պատմելու։ Դե՛ լսիր։ Այս տառը հաճախ հայտնվում է այնտեղ, որտեղ չպիտի լինի։ Ի՛սկը անկոչ հյուր։ Խոսելիս ու գրելիս աչքդ … ...
Երեկ խոտերի ու թփերի վրա ցող էր նստել, իսկ այսօր՝ եղյամ։ Գիտե՞ս ինչ է ցողը։ Երբ եղանակը պարզ է լինում, իսկ օդը՝ խոնավ, ջրի մանրիկ կաթիլներ են առաջանում ու կլորիկ … ...
Ասում են՝ նվերը երբեք փոքր չի լինում։ Եթե անգամ տեղավորվում է բռիդ մեջ, միևնույն է՝ մեծ է, շա՜տ մեծ։ Ձմեռ պապի տված մեծ ու փոքր չափի նվերների մեջ էլ միայն … ...
Թե ի՛նչ է նշանակում մակաբույծ-ը, պարզաբանման կարիք չկա, բայց թերևս արժի ասել, որ մակաբույծներ կան ամեն տեղ, և դրանց դեմ չպայքարելու դեպքում այդ վնասակար «տարրերը» տարածվում են ինչպես օրգանիզմներում, բնության … ...
Հակառակ իրավական երանգավորմամբ վերնագրին՝ ընթերցողն անշուշտ հասկացավ, որ մենք խոսելու ենք լեզվական «ընթացակարգերից»։ Այլ կերպ ասած՝ թե ե՛րբ պետք է գործածել սեփականաշնորհել, ե՛րբ՝ սեփականացնել բառը, և թե իմաստային ի՛նչ տարբերություններ … ...
Մի տես, թե ինչ է գրված։ Կուզեի լսել, թե ինչպես կարդացիք այս նախադասությունը։ Փոխեք առոգանությունը և այն կարող է երկու՝ իրար հակառակ իմաստներով ընկալվել։ Գիտե՞ք ինչու։ Որովհետև ես այն թերի … ...
Բոլորը գիտեն, որ ես նկարել շատ եմ սիրում։ Դրա համար էլ հաճախ ինձ նկարչական պարագաներ են նվիրում։ Երեկ շատ սիրուն ալբոմ ու գունավոր մատիտներ ստացա։ Որոշել եմ տարվա եղանակները նկարել։ … ...
– Տե՜ս, արևը վերադարձավ երկինք: – Արևը ոչ մի տեղ չէր գնացել, փոքրի՛կ: Նա միշտ երկնքում է լինում: Պարզապես գիշերները արևը աշխարհի հակառակ կողմում է շողում: Ցերեկներն էլ երբեմն թաքնվում … ...
Սա մեր երկրորդ հանդիպումն է, և ես կարող եմ մտերմաբար հարցնել քեզ, թե ուրիշ ինչպե՞ս կարող ես գրել երկրորդ բառը։ Ճի՛շտ ես, արաբական թվանշանով և րդ մասնիկով՝ 2-րդ, ինչպես նաև … ...
Բարև՛, սիրելի բարեկամ: Ի՜նչ լավ բառ է բարեկամ-ը: Գիտե՞ս, բառեր կան, որ կարող են բարեկամ լինել, հետո մարդկանց նման կարող են հեռանալ ու կորցնել միմյանց: Բայց հենց ուսումնասիրենք նրանց «անցյալը», … ...
Վազքի մրցույթ էր: Ամենքս մեր վազքուղին ունեինք ու պիտի անցնեինք հերթական նշագիծը: «Ըհը՛, անցա՛… հիմա հաջո՛րդը… մյո՛ւսը… դե՛…»: Ինչքան վազում էինք, ճանապարհն այնքան երկարում էր: Ո՞վ էր լինելու հաղթողը: Մեկ … ...
Շարունակենք վերլուծել «Հարրի Փոթեր» ֆիլմաշարի հայերեն թարգմանության մեջ տեղ գտած լեզվական սխալները: Ֆիլմի չորրորդ մասի վերնագիրը հայերեն թարգմանել են «Հարրի Փոթերը և հրե գավաթը»: Արդեն խոսել ենք այն մասին, որ … ...
Առցանց ուսուցման օրերին Հարրի Փոթերի հասակակիցների և ոչ միայն նրանց համար Հանրային հեռուստատեսությունը ցուցադրեց աշխարհն անզեն գրաված այս պատանու կյանքը ներկայացնող ֆիլմաշարը՝ հայերեն կրկնօրինակմամբ: Բնագիր օրինակը հիմնականում չի հիասթափեցրել ֆիլմի … ...
Տեխնոլոգիական հնարամտությունները մի հպումով փոխեցին աշխարհը: Խելացի հեռախոսը գերեց մարդուն՝ բառի տարբեր իմաստներով: Մարդը վերանայեց իր սոցիալական դերը ու սկսեց խաղալ այն: «Անհայտ բաժանորդ» ֆիլմի հերոսներն էլ տարված են իրենց … ...
«Արմենիա» հեռուստատեսության «Երգիր, թե կարող ես» հաղորդաշարը պարզապես ժամանցային չէ: Եթե ուզում ես անորակ երաժշտությունից կայուն գիտելիքներ ձեռք բերել, այս խաղ-նախագիծը չի հիասթափեցնի: Այստեղ կարող ես նաև լեզվական բազաթիվ սխալ … ...
Շարունակենք մեր զրույցը պատմական թեմայով արտասահմանյան ֆիլմերի հայերեն թարգմանությունների որակի մասին: Նախորդ անգամ ներկայացրինք ուսումնասիրված ֆիլմերում տեղ գտած օտարաբանությունները: Այս անգամ մեր զրույցի թեման պատմական ֆիլմերի «չներկրված» լեզվական սխալներն են: … ...
Մենք շարունակում ենք հայկական հեռուստաեթերի գրավիչ առաջարկներից մեկի՝ արտասահմանյան ֆիլմերի հայերեն թարգմանությունների ուսումնասիրությունը: Այս անգամ նշանակետում պատմական թեմայով գեղարվեստական ֆիլմերն են: Հետաքրքիր կլիներ, ասենք, ֆրանսիական, իսպանական, իտալական, վրացական ֆիլմերի՝ բնագրից … ...
Հայկական հեռուստաշուկայի «ցուցափեղկում» մանկական ապրանք քիչ կա: Չունենք հատուկ հեռուստաալիք, ոչ մանկական ալիքներում փոքր է մանուկ հեռուստադիտողի համար նախատեսված ծրագրերի քանակը, գրեթե ոչինչ չի առաջարկվում վաղ պատանեկան տարիքին: Սա՝ քանակի մասին: Անդրադառնանք եղած հեռուստաարտադրանքի որակին, որի կարևոր … ...
Արի՛ հետ պտտենք ժամացույցի սլաքները ու միասին գնանք դեպի այն ժամանակները, երբ համացանց չկար, ու մարդիկ տոների առթիվ թղթե բացիկներ էին նվիրում իրար՝ առձեռն կամ փոստով: Ի՜նչ սիրուն էին այդ … ...
Խնդրառությունը բառերի (լրացյալի և լրացման) կապակցության այն եղանակն է, երբ մի բառը (լրացյալը) պահանջում է որոշակի հոլովով կամ կապային կառույցով խնդիր, ինչպես՝ խոսում էինք մեր գործերից կամ խոսում էինք մեր … ...
Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Ծանոթ երգ է հնչում՝ «Միայն սիրո լարը մնաց / Սրտիս անհուն խորքերում»: Բանաստեղծական խոսքի հեղինակը Ավետիք Իսահակյանն է: Այո՛, սիրտն էլ երաժշտական գործիքի նման լարեր ունի: Միայն … ...
Մեր խոսքում հաճախ հանդիպող սխալներից մեկը կապված է մի «անմեղ» բառի՝ «անգամ»-ի հետ։ Որքա՜ն ենք կարդում ու լսում՝ բազմիցս անգամ ասել եմ, բազմիցս անգամ գրել ենք…Իսկ ի՞նչն է սխալ։ … ...
Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Մատներդ ի՜նչ արագ ես շարժում համակարգչի ստեղնաշարի վրայով: Ասես Շոպենի վալսերից նվագելիս լինես: Այո՛, այո՛, ճիշտ հասկացար: Այսօր խոսելու ենք ստեղնավոր (ստեղնաշարային) գործիքների մասին: Հիշո՞ւմ ես, մեր … ...
Նախ բերենք մի շարք կապերի հետ անձնական դերանունների գործածության օրինակներ. «Իմ հետ այդպես մի՛ խոսիր»։ «Մենք հույս ենք դնում միայն մեր վրա»։ «Ո՞նց է եղանակը ձեր մոտ»։ «Քո պես քչերը … ...
Բարև՛, իմ լավ բարեկամ: Մեր հանդիպումների ժամանակ մենք կխոսենք լեզվական խաթարումների, ճիշտ ու սխալի մասին: Գիտենք, որ դու էլ մեզ հետ միասին պայքարում ես հայերենի մաքրության, անաղարտության համար: Չէ՞ որ … ...
Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Ի՞նչ է, չե՞ս կարողանում խաչբառը լուծել: Հապա տեսնեմ. երաժշտական գործիք, ութ տառ, վ-ով սկսվում, ն-ով ավարտվում է: Պարզ է, խոսքը վալդհոռնի մասին է: Գերմաներեն այն նշանակում է … ...
Ասում են՝ մարդուն ծիծաղեցնելն ավելի դժվար է, քան լացացնելը: Ժամանակակից հայ կինոն կարծես թե այս դժվարությունից չի խուսափել. հայկական ֆիլմերը հիմնականում հումորային են: Միայն թե լեզվական գեղագիտություն կրող հանդիսատեսը ֆիլմում … ...
Շարունակենք հետևել վերջին տարիներին նկարահանված հայկական կինոյի լեզվին: Այս անգամ նույնպես թիրախում հումորային ֆիլմերն են: Դրանցից դուրս գրված լեզվական սխալների մեջ պարզապես աչք են ծակում խառնալեզու և «ներմուծված» տրամաբանությամբ հայերեն … ...
Ֆիլմարտադրության ժամանակակից հնարավորություններն ո՜ւր էին, երբ ստեղծվում էր հին ու բարի հայկական կինոն` ամեն անգամ առաջին անգամվա պես հուզող ու ծիծաղեցնող, դիտելուց հետո ներսումդ մնացող, գուցե այնտեղից երբեք էլ դուրս … ...
Հայկական առաջին լիամետրաժ մուլտֆիլմում չարի ու բարու կռիվն է, արհեստների, հայրենասիրության գովքը: Բայց մուլտֆիլմի լեզվական պատկերը փոշիացնում է ներկայացված արժեքները: Լսենք մուլտֆիլմի հերոսներին: ԱՆԴՈԿ (Անահիտի ձին) Այս ձին աչքի է … ...
Ո՞վ է այս անճոռնի հսկան, որ գերել է հարյուր հազարավոր մարդկանց: Նրա մասին պատմող լայնամետրաժ մուլտֆիլմը կինոարտադրության պատմության մեջ առաջինն էր, որ արժանացավ «Օսկար» մրցանակի: Բոլոր ժամանակների ամերիկյան լավագույն մուլտֆիլմերի … ...
Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Չե՞ս պատասխանում բարևիս: Հա՜, ձայնդ է կտրվել: Պարզ է. կա՛մ մրսել ես, կա՛մ չարաշահել ապագա բարիտոնդ: Ուզում ես իմանալ, թե ինչ է բարիտո՞նը: Ասեմ, որ դա ոչ … ...
Երեխաները սիրում են մուլտֆիլմեր: Երեխաները սիրում են ջունգլիների մասին պատմություններ: Ահա թե ինչու նրանց սիրելի մուլտֆիլմերի ցանկում միշտ կա «Մադագասկարը»: Լավ է, որ այս մուլտֆիլմը թարգմանվել է հայերեն: Լավ է … ...
Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Երաժշտության մասին զրուցելով՝ նախորդ անգամ մենք հասանք ֆիլհարմոնիկ համերգասրահ: Դու ներդաշնակություն սիրու՞մ ես: «Ֆիլհարմոնիա» հունարեն նշանակում է «սիրել ներդաշնակությունը»: 19-րդ դարում ստեղծված ֆիլհարմոնիկ ընկերությունների նպատակը սիմֆոնիկ երաժշտության … ...
Ինչպե՞ս են արտասանվում տառային հապավումները։ Այնպես, ինչպես գրվում են։ Օրինակ՝ ՄԱԿ, ՄՕԿ, ՀՕՖ, ՏԻՄ: Բաղաձայններով կազմվածների դեպքում արտասանվում է գաղտնավանկի ը-ն՝ ԼՂՀ (ԼըՂըՀը), ԿԳՆ (ԿըԳըՆը), ՀԳՄ (ՀըԳըՄը), ՀՍԴԿ (ՀըՍըԴըԿը) և … ...
Գաղտնիք չէ, որ մեր երեխաներն ամենից շատ դիտում են ռուսերեն թարգմանությամբ ամերիկյան, ֆրանսիական, ինչպես նաև ռուսական մուլտֆիլմեր: Այս պարագայում շատ կարևոր է մուլտֆիլմերի կրկնօրինակման միջոցով երեխաների համար իրենց մայրենիի գեղեցկությունը … ...
Օտար բառերի հայերեն համարժեքների ստեղծման խնդիրը ինչպես միշտ, այնպես էլ հիմա մնում է արդիական։ Չխորանալով լեզվաբանական հարցերի մեջ՝ այսօր ուզում ենք պատասխանել նրանց, ովքեր թարգմանությանը դեմ են ընդհանրապես։ Միշտ էլ՝ … ...
Բարև՛, պատանի՛ բարեկամ: Մենք քեզ հրավիրում ենք համերգասրահ` դասական երաժշտություն լսելու: Դասական է կոչվում մնայուն ու բարձրաճաշակ մշակույթը: Եթե դու ուզում ես առնչվել այդպիսի արժեքավոր արվեստի հետ, ուրեմն մի՛ մերժիր … ...
Ո՞ր դեպքում են բառերն ստանում «ն» հոդը, ո՞ր դեպքում՝ «ը»: Պատասխանելը դժվար չէ: Ձայնավորով վերջացող բառերն ստանում են «ն» հոդը, բաղաձայնով վերջացողները՝ «ը»: Փոքր-ինչ այլ սկզբունք է գործում խոսքում: Այստեղ … ...
Որ մեր հոլովների հարցը (հի՞նգ, թե՞ յոթ) արդեն հարյուր տարուց ավել վեճաբանության առարկա է, գիտեն շատերը: Թե երբ հնարավոր կլինի հասնել վերջնական համաձայնության, դժվար է ասել, բայց այսօր այդ մասին … ...
-Իհարկե՛ ոչ,- կասի ընդդիմախոսը: Իսկ եթե փորձեք առարկել, ձեր առջև միանգամից կդնի մի քանի բացատրական բառարան: Բարի: Եվ քանի որ մեր առջև արդեն դրված են, ուստի տեսնենք, թե ի՛նչ … ...
Երեխայի ձևավորման գործում ականջը շատ պատասխանատու ընկալուչ է: Ամենևին միևնույն չէ, թե նա ինչ խոսք է լսում: Այդ իմաստով մուլտֆիլմերը կրկնակի կարևորություն ունեն: Մենք պարբերաբար անդրադառնում ենք դրանց լեզվավիճակին: Այսօր … ...
Երբ ստեղծվեց հեռուստացույցը, դեռահասների խնդիրներով մտահոգ մարդիկ ահաբեկված հայտարարեցին, թե գալիս է էկրանի նման քառակուսի գլուխների ժամանակաշրջանը: Բայց հեռուստացույցը, ժամանցի անթերի միջոց չլինելով հանդերձ, եղել ու մնում է կրթվելու, զարգանալու, … ...
Հայաստանի ֆուտբոլի բարձրագույն խմբի առաջնությանը մասնակցող ակումբներն այս պահին շատ չեն. ընդամենը՝ ինը։ Վերջերս կարդացի, որ նրանցից թերևս ամենասիրվածը՝ Երևանի «Փյունիկը», ներկայացրել է իր նոր տարբերանշանը։ Հետաքրքրեց, թե ի՛նչ լեզվով … ...
Ի՞նչ կարելի է անել ներկայացումը Դե՛, ի՞նչ ասես, որ չի կարելի. դիտել, քննարկել, հավանել, քննադատել Այո՛, բայց մի կարևոր բան մնաց: Հարցրե՛ք բեմադրիչներին, և նրանց մեծ մասն անպայման կասի, որ … ...
Որևէ տեքստի ճիշտ թարգմանությունն ապահովելը պարզունակ պահանջ է: Ճիշտ թարգմանությունը դեռևս լավ թարգմանությունը չէ: Լավ թարգմանությունը լեզվական, լեզվատրամաբանական չափանիշները բավարարելուց բացի, մի տեսակ պահպանում է բնագրի շունչը և նուրբ զգացողություն … ...
Նախորդ անգամ խոսեցինք օտարալեզու ֆիլմերի հայերեն որակյալ թարգմանությունն ապահովելու կարևորության մասին: Յուրաքանչյուր ֆիլմի համար մեկ անգամ կատարվող այդ աշխատանքը, որին հետագայում տարիներ շարունակ եթեր է տրամադրվում, պարտադիր ու տրամաբանական է, … ...
Ընդհանուր լեզվավիճակի վրա ունեցած մեծ ազդեցությունից է, որ եթերից հնչող հայերենը եղել ու մնում է Լեզվի կոմիտեի ուշադրության կենտրոնում: Նախորդ զրույցների ժամանակ խոսել ենք վերջին շրջանում մեր խոսք ներխուժած լեզվական … ...
Նախորդ անգամ խոսեցինք լեզվական այն սխալների մասին, որոնք ընդունված իմաստով քննադատության չեն դիմանում, իսկ մի այլ իմաստով՝ շատ լավ դիմանում են. ճիշտ տարբերակի հետ պայքարում տարիներ շարունակ չեն ուզում զիջել: … ...
Հանրային խոսքն ուսումնասիրելիս Լեզվի կոմիտեի ուշադրության կենտրոնում ի սկզբանե եղել ու մնում են զանգվածային լրատվամիջոցները՝ որպես հայոց լեզվի ամենագործուն, լավ ու վատ խոսքն ամենից արագ տարածող «օգտատերեր»: Ժամանակին բավական լեզվական … ...
Թե ինչ է ստեղծել հայկական կինեմատոգրաֆիան վերջին տարիներին՝ գնահատել են ու կվերագնահատեն մասնագետներն ու հանդիսատեսը: Իսկ մենք անդրադառնանք այդ ֆիլմերի լեզվին: Ի՞նչ լեզվով է խոսում այսօր հայկական կինոն, ինչպիսի՞ հայերենով … ...